Halkla İlişkiler, Örgüt Kültürü, Wallach’ın Örgüt Kültürü İndeksi, Broom &Smith’in Halkla İlişkiler Rol Modeli, Hastane İşletmeleri
Günümüzde, halkla ilişkiler, işletmelerde iç ve dış çevreler arasında karşılıklı iletişimi sağlayan bir yönetim fonksiyonu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda, halkla ilişkiler faaliyetlerinin bilinçli ve sistemli bir şekilde sunulması örgütler açısından büyük önem taşımaktadır. Hizmet sektöründe ve özellikle de hastane işletmelerinde halkın memnuniyetinin en üst düzeye çıkartılabilmesi ve hizmette kalitenin sağlanabilmesi için halkla ilişkilerin doğru biçimde uygulanması gerekmektedir. Dolayısıyla, halkla ilişkiler faaliyetlerinin sağlıklı bir şekilde sürdürülebilmesi için işletmelerin sahip oldukları örgüt kültürünün farkında olması büyük önem arz etmektedir. Her örgüt kültürü içinde bulunduğu kurumun değerlerini, inançlarını, tutumlarını vb. yansıtmaktadır. Örgüt kültürü, işletmede çalışan kişilerin davranış ve tutumlarını büyük oranda etkilemekte ve şekillendirmektedir. Bu bağlamda, örgüt kültürü işletme içinde yönetsel davranışların şekillenmesinde etkili olmaktadır.
Bu çalışmada, hastane işletmelerindeki halkla ilişkiler uygulayıcılarının rol modelleri üzerindeki örgüt kültürü etkileri incelenerek halkla ilişkiler uygulayıcılarının üstlendikleri rollerin hangi örgüt kültürlerinde daha çok görüldüğü ya da uygulanma şansı bulunduğu ortaya koyulmuştur. Ayrıca, hastanelerin sahiplik yapısının (Kamu-Özel) gerek halkla ilişkiler uygulayıcılarının üstlendikleri rolleri gerekse de bu hastanelerin örgüt kültürleri üzerinde bir etkisinin olup olmadığı araştırılmıştır. Söz konusu ilişkileri araştırmak amacıyla çeşitli hipotezler geliştirilmiş ve daha sonra da bu hipotezler İstanbul ilinde faaliyet gösteren kamu, özel ve üniversite hastane işletmelerinde çalışan 159 doktor, 75 halkla ilişkiler uygulayıcısı, 157 hemşire, 398 idari ve teknik personel olmak üzere toplam 789 kişi üzerinde test edilmiştir.
Geliştirilen hipotezlerde, hastanelerin kültürel özelliklerinin halkla ilişkiler uygulayıcılarının rollerini değişik şekillerde etkileyeceği tahmin edilmektedir. Elde edilen sonuçlar tahminlerimizi büyük ölçüde destekler niteliktedir. Araştırma sonuçlarına göre, halkla ilişkiler uygulayıcıları bürokratik kültürlerde daha çok yönetici rolünü temsil etmektedir. Ayrıca halkla ilişkiler uygulayıcıları destekleyici örgüt kültürlerinde hem yönetici hem de teknisyen rolünü temsil etmektedir. Buna ek olarak, özel hastane işletmelerinde halkla ilişkiler uygulayıcıları daha çok yönetici rolünü, devlet hastanelerinde daha çok teknisyen rolünü temsil etmektedir. Ayrıca, özel hastanelerdeki bürokratik, destekleyici ve yenilikçi kültür düzeyi devlet hastanelerindeki bürokratik, destekleyici ve yenilikçi kültür düzeyine kıyasla daha yüksek çıkmaktadır.
Özetle, elde edilen sonuçların halkla ilişkiler uygulayıcı rol modelleri ile örgüt kültürü arasında bir bağlantı kurmak suretiyle mevcut teoriyi daha kapsamlı hale getireceğine inanılmaktadır. Pratik açıdan ise bu çalışmanın sonuçları, hangi örgüt kültürlerinin hangi halkla ilişkiler uygulayıcıları rol modellerinin şekillenmesinde payı olduğunu göstermesi bakımından uygulamacılara, halkla ilişkiler uygulamaları ve örgüt kültürü oluşturma stratejileri bakımından yol gösterici olacaktır.